Dış Ticarette Ödeme Şekilleri Nelerdir ?

Dış Ticarette Ödeme Şekilleri Nelerdir ?






Dış ticarette ödeme şekilleri ve özet açıklamaları aşağıda yer almaktadır.



PEŞİN ÖDEME (Cash Payment/Advance Payment/Prepayment/Cash Before Delivery)

İthalatçının mal bedelini ihracatçıya fiili ihraçtan önce ödediği ödeme şeklidir. Bu ödeme şeklinde ihracatçı herhangi bir risk üstlenmemekte, ithalatçı ise malların gönderilmemesi yada malların sipariş evsafına uygun olmaması gibi nedenlerden dolayı zarara uğrama riski taşımaktadır.



Peşin ihracat bedelleri, bankalar aracılığıyla havale şeklinde, ithalatçı, ihracatçı veya bunlar adına hareket ettiğini beyan eden üçüncü kişilerce çek ve efektif olarak, döviz satan kişinin yurt dışında yerleşik olduğunun tevsiki veya kredi kartının yurt dışından verilmiş olduğunun tespiti halinde kredi kartıyla tahsil edilebilir.



MAL MUKABİLİ ÖDEME (Cash Against Goods)

İhraç edilen malın bedelinin malın ithalatçı tarafından teslim alınmasından sonra ödendiği ödeme şeklidir. İhracatçı malını sevk ettikten sonra, sevkiyata ilişkin vesaiki doğrudan veya bedelsiz teslim edilmek kaydıyla bir banka aracılığı ile ithalatçıya gönderir. İhracatçının en çok risk üstlendiği ödeme şeklidir. Mal bedelinin ödenmesi malların teslim alınmasından sonra gerçekleştiğinden, mal bedelinin ödenmemesi riski mevcuttur.



VESAİK MUKABİLİ ÖDEME (Cash against Documents/Documentary Collections)

İhracatçının ithalatçı ile yaptığı satış sözleşmesine uygun olarak malları sevk etmesinden sonra bunları temsil eden sevk vesaiklerinin ödeme veya poliçe kabulü veya bono düzenlenmesi karşılığında banka aracılığı ile ithalatçıya teslimine imkan veren bir ödeme şeklidir. Banka ihraç bedelini tahsil ettikten sonra vesaikleri ithalatçıya teslim eder.



KABUL KREDİLİ ÖDEME (Acceptance Credit)

Mal bedelinin belirli bir vadede ödenmesini taahhüt eden ve bu ödemeye bir poliçenin araç olduğu ödeme şeklidir.



a) Kabul Kredili Akreditif : Uluslararası kurallara ve mevzuata göre açılan akreditiflerde sevk belgelerinin, bu belgelerle birlikte sunulan poliçenin ithalatçının bankası veya muhabir bankaca kabulünü takiben serbest bırakılarak bedellerin poliçe vadesinde ödenmesine imkan veren bir ödeme şeklidir.



b) Kabul Kredili Vesaik Mukabili : Bankanın sevk belgelerini bu belgelere ekli poliçenin ithalatçı tarafından kabulünü takiben ithalatçıya teslim etmesinden sonra poliçe vadesinde mal bedelinin ihracatçıya ödendiği bir ödeme şeklidir.



c) Kabul Kredili Mal Mukabili : İhraç edilen malın bedelinin malın ithalatçı tarafından teslim alınmasından ve poliçeyi kabul etmesinden sonra poliçe vadesinde ödemenin gerçekleştiği bir ödeme şeklidir.



AKREDİTİFLİ ÖDEME (Letter of Credit)

İthalatçının talep ve talimatı üzerine veya bizzat kendi adına işlem yapan bir bankanın akreditif şartlarına uyulması kaydıyla ve akreditifte şarta bağlanan vesaikin ibrazı karşılığında,



a) ihracatçıya veya onun emrine ödeme yapacağı veya ihracatçının çekeceği poliçeleri kabul edeceği ve ödeyeceği, veya



b) böyle bir ödemeyi yapması veya çekilen poliçeleri kabul etmesi için diğer bir bankayı yetkili kıldığı, veya



c) diğer bir bankayı iştira işlemi yapmaya yetkili kıldığı bir düzenlemedir.



Kısaca, ithalatçının verdiği talimat doğrultusunda, ithalatçının çalıştığı bankanın belirli bir meblağa kadar ve belirli bir vade için istenilen koşulların yerine getirilmesi ve ihracatçı tarafından ihraç edilen malların ihracına ilişkin belgelerin ibrazı karşılığında ihracatçıya ödeme yapılacağını taahhüt eden ödeme şeklidir.



Akreditifler, Milletlerarası Ticaret Odası’nın akreditifli ödemelerde yeknesaklığı temin etmek üzere yayınladığı '' Vesikalı Krediler için Yeknesak Teamüller ve Uygulamalar-UCP 500” broşüründe yer alan kurallar çerçevesinde açılmaktadır.





Dış Ticarette Kullanılan Teslim Şekilleri Nelerdir?

Dış ticarette kullanılan teslim şekillerinin resmi kuralları için açıklamalar Milletlerarası Ticaret Odası’nın oluşturduğu INCOTERMS 2000’de yer almaktadır. Teslim şekilleri ana başlıklar halinde aşağıda sıralanmaktadır.



EXW

EX WORKS- İŞ YERİNDE TESLİM

( ......olarak belirtilen yerde )



FCA

FREE CARRİER- TAŞIYICIYA MASRAFSIZ

(......olarak belirtilen yerde )



FAS

FREE ALONGSİDE SHIP- GEMİ DOĞRULTUSUNDA MASRAFSIZ

(......olarak belirtilen yükleme limanında )



FOB

FREE ON BOARD – GEMİDE MASRAFSIZ

(......olarak belirtilen yükleme limanında )



CFR

COST AND FREIGHT- MAL BEDELİ VE NAVLUN

( varış limanı......olarak belirtilmek suretiyle )



CIF

COST,INSURANCE AND FREIGHT- MAL BEDELİ, SİGORTA VE NAVLUN

(varış limanı......olarak belirtilmek suretiyle )



CPT

CARRIAGE PAID TO - TAŞIMA ÖDENMİŞ OLARAK

( varış yeri......olarak belirtilmek suretiyle )



CIP

CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO - TAŞIMA VE SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK

( varış yeri......olarak belirtilmek suretiyle )



DAF

DELIVERED AT FRONTIER- SINIRDA TESLİM

(......olarak belirtilen yerde )



DES

DELIVERED EX SHIP - GEMİDE TESLİM

( varış limanı......olarak belirtilmek suretiyle )



DEQ

DELIVERED EX QUAY - RIHTIMDA TESLİM

( varış limanı......olarak belirtilmek suretiyle )



DDU

DELIVERED DUTY PAID - GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEKSİZİN TESLİM

( varış yeri......olarak belirtilmek suretiyle )



DDP

DELIVERED DUTY PAID - GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM

( varış yeri......olarak belirtilmek suretiyle )









Dış Ticarette Kullanılan Belgeler Nelerdir ?

Dış ticarette kullanılan belli başlı belgeler ile genel açıklamalar aşağıda yer almaktadır.



A.T.A KARNESİ (A.T.A Carnet)

Eşyaların gümrük vergisine tabi olmadan geçici kabulüne imkan sağlayan ve milli gümrük belgesi yerine kullanılmak üzere düzenlenen belgedir.



ANALİZ RAPORU (Certificate of Analysis)

Tahlil gerektiren, özellikle gıda ve kimyasal maddeler için gerekli olan rapordur.



A.TR. DOLAŞIM BELGESİ (Movement Certificate)

Türkiye ile Avrupa Birliği’nde serbest dolaşımda bulunan eşyanın Katma Protokol’de öngörülen tercihli rejimden yararlanabilmesi için ihracatçı ülke yetkili kuruluşlarınca düzenlenen belgedir.



BİTKİ SAĞLIK SERTİFİKASI (Phytosanitary certificate)

Bitki veya bitkisel ürünlerin tehlikeli hastalık, zararlı maddeler, ilaç kalıntıları içermediği ve haşereden korunmuş olduğunu gösteren belgedir.



ÇEKİ LİSTESİ (Weight List)

Malların yüklendiği taşıtlar itibariyle her birim, paket, çuval vb. ağırlığının ayrıntılı gösterildiği listedir.



KOLİ/AMBALAJ LİSTESİ (Packing List)

İhraç edilecek ürünlerin ambalajı, her bir kutu, balya veya çuvalın içinde neler olduğu ve yüklemeye konu kolilerin boyutları ve ağırlığı gibi detaylı bilgiler içeren listedir.



EUR.1 DOLAŞIM BELGESİ (Movement Certificate)

EFTA Ülkeleri , Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalamış olan diğer ülkeler ile ticarette ve Türkiye’nin Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde imzaladığı anlaşma kapsamı ürünlerin ticaretinde düzenlenen belgedir.



TİCARİ FATURA (Commercial Invoice)

Satılan malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı ve toplam bedeli gibi bilgileri gösteren mahallinde tanzim edilen kesin satış faturasıdır.



PROFORMA FATURA (Proforma Invoice)

Satıcı tarafından alıcıya gönderilen bir satış teklifi ya da ön fatura niteliğindedir.



KONSOLOSLUK FATURASI (Consular Invoice)

İhracatçı firmanın malını ihraç edeceği ülkenin konsolosluğundan temin edeceği boş fatura formunu doldurarak konsolosluğa tasdik ettiği faturalardır.



TASDİKLİ FATURA (Legalized/Certified Invoice)

İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın, ithalatçı ülkenin konsolosluğu tarafından onaylanması sonucunda tasdikli fatura elde edilmiş olur.



NAVLUN FATURASI (Freight Invoice)

Navlun satıcı tarafından ödendiğinde düzenlenen taşıma ücretini de gösterir faturadır. Navlun tutarı mal bedeline dahil veya ayrı olarak gösterilebilir.



GÖZETİM BELGESİ (Inspection Certificate)

Ticarete konu olan malın satış sözleşmesinde öngörülen koşullara uygunluğunu göstermek amacıyla bir gözetim şirketi tarafından hazırlanan belgedir.



GÜMRÜK BEYANNAMESİ (Customs Declaration Form)

İhracatta, Gümrük Mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir.



HELAL BELGESİ (Helal Certificate)

İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu gösterir belgedir.



SEVK BELGESİ – KONŞİMENTO (Bill of Lading/Consignment Note)

İhracatçı ile nakliyeye konu olan malları belli bir noktadan diğerine taşıyacak olan taşıyıcı arasında yapılan taşıma sözleşmesidir.



DENİZ KONŞİMENTOSU (Marine/Ocean Bill of Lading)

Deniz taşımacılığında belge konusu malların taşınmak üzere teslim alındığını ya da yüklendiği kanıtlayan belgedir.



KARAYOLU TAŞIMA BELGESİ (Road Waybill)

Malların nakliyeci firma tarafından istenilen yere taşınmak üzere teslim alındığını gösteren belgedir.



KARMA TAŞIMA BELGESİ (Combined Bill of Lading)

Belgeye konu malların taşımasında birden fazla taşıma aracı sözkonusu olduğu durumlarda taşıyıcı tarafından yükletene verilen ve malların teslim alındığı yerden varış yerine kadar taşınacağını gösteren belgedir.



MENŞE ŞEHADETNAMESİ (Certificate of Origin)

Dış ticarete konu malların menşeini yani üretildiği ülkeyi gösteren belgedir.



ÖZEL MENŞE ŞEHADETNAMESİ-FORM A (Certificate of Origin)

Genel Preferanslar sisteminin sağladığı tavizli gümrük oranlarından yararlanılması için preferans tanıyan ülkelere yapılacak ihracatta düzenlenen menşe şehadetnamesidir.



RADYASYON ANALİZ BELGESİ (Radiation Certificate)

Tarım ürünlerin kabul edilebilir orandan fazla radyasyon içermediğini veya radyasyonsuz olduğunu kanıtlayan belgedir.



SİGORTA POLİÇESİ (Insurance policy )

Sigortalı ile sigorta firması arasında yapılan sözleşme uyarınca sigortaya konu olan malın risklere karşı sigorta edildiğini kanıtlayan ve tarafların hak ve sorumluluklarını gösteren belgedir.



TIR KARNESİ (TIR Carnet)

1959 yılında Cenevre'de imzalanan TIR sözleşmesine (Transit International Routier) üye olan ülkeler arasında uluslararası nakliyat yapan araçlar için kullanılan belgedir.



HAVAYOLU TAŞIMA SENEDİ/HAVA KONŞİMENTOSU (Airwaybill)

Havayolu şirketlerince düzenlenen malların taşınmak üzere teslim alındığını gösteren belgedir.





TİCARİ KISALTMALAR

NAVLUN VE SİGORTA TERİMLERİ

ab

About

Yaklaşık olarak



a.a.r

Against all risks

Bütün rizikolara karşı



A/V

Ad valorem

Değerine göre



A/R

All risks / Against all risks

Bütün rizikolar / Bütün rizikolara karşı



A/P

Additional Premium

Ek prim



a.a

Always afloat

Daima yüzer halde



A/S

Alongside

Bordada



aflt.

afloat

Yüzer halde



B/L

Bill of Lading

Konşimento



B.O.

Buyer's Option

Alıcı opsiyonu



b.m.

Board measure

Güverte boyutları



b.t.

Berth terms

Yükleme ve boşaltma kuralları



c.a.f.

Cost, assurance, freight

Maliyet, Sigorta, Navlun



c.i.f.

Cost, insurance, freight

Maliyet, Sigorta, Navlun



C&F

Cost and freight

Maliyet ve navlun



c.f.i.

Cost , freight, insurance

Maliyet, Navlun, Sigorta



c.i.f.&c.

Cost, insurance, freight and commission

Maliyet, sigorta, navlun ve komisyon



c.i.f.c.&i.

Cost, insurance, freight, commission and interest

Maliyet, sigorta, navlun, komisyon ve faiz



c.i.f.i.&e.

Cost, insurance, freight, interest and exchange

Maliyet, sigorta, navlun, faiz ve kambiyo



carr.pd.

Carriage paid

Taşıma ücreti ödenmiş



c.t.l.

Constructive total lost

Tam zarar



C/P

Charter party

Çartır parti



C/P

Custom of the port

Liman gümrüğü



C.R.

Company's risk

Şirketin riskinde



c.c.

Continuation clause

Devam hükmü



cld.

Cleared

ilişkisiz



D/W

Dock warrant

Dok makbuzu



D/W

Dead weight

Yük alma kapasitesi



dd.

Delivered

teslim



D/O

Delivery order

Ordino



D/y

Delivery order

teslimat



D/C

Deviation Clause

Geminin boşaltma limanından başka yerlere uğramasına izin veren anlaşma maddesi



d.f.

dead freight

ölü navlun



Ex.

excluding

Haricinde



Exd.

examined

İncelenmiş



E. & O.E.

Errors and omissions excepted

Hatalar ve noksanlar hariç



Ex. Ship

Delivered on ship at named part of destination

Gemide teslim



Ex.whse

ex warehouse

Antrepoda teslim



f.a.s.

Free alongside ship

Gemi doğrultusunda teslim



f.o.

for orders

Sipariş için



f.o.b.

Free on board

Gemi bordasında teslim



f.o.r.

Free on rail

Vagonda teslim



f.o.s.

Free on steamer

Gemide teslim



f.o.t.

Free on truck

Kamyona teslim



f.o.w.

Free on wagon

Vagonda teslim



f.f.a.

Free from alongside

Geminin yanından



F.P.A.

Free of particular average

Hususi avarya hariç



f.o.d.

Free of damage

Hasarsız



fwd.

Forward

Sevkiyat



frt.

Freight

Navlun



G/A

General average

Genel avarya



Gr.t.

Gross ton

Gros ton



Ins.

Insurance

sigorta



In trans

In transit

Transit



i.p.a.

Including particular average

Hususi avarya dahil



J/A

Joint Account

Müşterek hesap



M.I.P

Marine insurance policy

Deniz Sigortası poliçesi



Mdse

Merchandise

Mal



M/m

Made merchandise

Mamül mal



n.e.s.

Not elsewhere specified

Başka yerde belirtilmemiş



n.e.m.

Not elsewhere mentioned

Başka yerde belirtilmemiş



n.o.s.

Not otherwise stated, not otherwise specified

Aksi ifade edilmemiş ise



n.s.

Not specified

Belirtilmemiş



n.s.p.f.

Not specially provided for

Özel bir hüküm konmadıkça



n/e

no effects

etkisiz



n.e.

not exceeding

geçmeyecek



n/m

no mark

işaretsiz



n/o

no orders

siparişsiz



n.e.i.

Not elsewhere included

Başka yerde dahil edilmemiş



o/t

on truck

kamyonda



orb

Owner's risk of beverage





O/R

Owner's risk

Armatör riskinde



P.A.

Particular Average

Hususi avarya



p/l

partial lost

kısmi zarar



pm

premium

prim



p

Per

başına



pkge

Package

paket,ambalaj



Pcs

pieces

parça,adet



Per ann

Per annum

yıllık



p

Package

paket,ambalaj



p/d

post dated

ileri tarihli



p.c.

percent

Yüzde



rp

reply paid

ödenmiş



RT

Registered Tonnage

Kayıtlı tonaj



reimb

Reimbursement

Rambursman



S.O.S

Suspend other services

Diğer hizmetleri erteleyin



spa.

Subject to particular average

Hususi avaryaya tabi



st

short ton

Eksik ton



s/d

sea-damaged

Deniz hasarı



S/N

Shipping Note

Sevkiyat bildirisi



shipt

Shipment

sevkiyat



s/s

steamship

Gemi



tf

till forbidden

Yasaklanana kadar



tlo

total loss only

Sadece tam ziya







TAHSİLAT VE ÖDEME TERİMLERİ

a/c

account

hesap



A/C

Account current

Cari hesap



A/D

After date

Vadesinden sonra



a.d.

Ante diem/before date

Gününden önce/vadesi gelmiş



a/s

After sight

Görüldükten sonra



A/S

Account sale

Satış hesabı



a/o

account of

hesabına



bc

bills for collection

tahsile verilen senetler



B/P

Bills payable

Borç senedi



B/R

Bills Receivable

Alacak senedi



B/E

Bill of exchange

Kambiyo senedi, poliçe



cwo

cash with order

sipariş verildiğinde ödeme



c/a

capital account

sermaye hesabı



cbd

cash before delivery

Teslimden önce ödeme



D/A

Documents against acceptance

Vesaik mukabili kabul



d/a

deposit account

Mevduat hesabı



d/d

demand draft

vadeli poliçe



dft

draft

poliçe



deb

debenture

tahvil



D/N

debit note

borç dekontu



d/p

documents against payment

vesaik mukabili ödeme



ds

days after sight

İbrazından sonra



D.a.d.

Documents against discretion of collecting bank

Tahsilatı yapan bankanın takdiri karşılğında vesaik



ex int

ex interest

faizsiz



eom

end of month

ay sonu



foc

free of charge

bedelsiz



inv

invoice

fatura



int

interest

faiz



J/A

joint account

müşterek hesap



L/C

Letter of Credit

Akreditif



l/a

letter of authority

yetki belgesi



m.p.

Months after payment

Ödemeden ... ay sonra



m.s.

Months after sight

İbrazından ... ay sonra



mths

months

aylar



n/a

not acceptable

kabul edilemez



nd

not dated

tarih konmamış



nf

no funds

karşılıksız



nsf

not sufficient funds

yetersiz karşılık



o/d

on demand

talep üzerine



O/o

order of

emriyle



O/a

on account

hesabına



pa

private account

özel hesap



pf

pro forma

proforma



pd

paid

ödenmiş



p/a

per annum

yıllık



r/a.(R.A.)

Refer to acceptor

Muhataba müracaat



r/d

Refer to drawer

Keşideciye müracaat



r/e

Refer to endorser

cirantaya müracaat



rp

return of post

iadeli posta



SB

short bill

kısa vadeli senet



LB

long bill

uzun vadeli senet



SD

sight draft

Görüldüğünde ödenecek poliçe



SDBL

sight draft with bill of lading

Konşimento eklenmiş görüldüğünde ödenecek poliçe



SDDP

sight draft documents against payment

vesaik mukabili görüldüğünde ödenecek poliçe



s.p.

Supra protest

Senedi protesto ettikten sonra kabul etme, protestolu senet



tb

trial balance

mizan



TMO

telegrafh money order

telegraf ile para emri



wb

waybill

taşıma senedi



WR

warehouse receipt

antrepo makbuzu



ww

warehouse warrant

antrepo makbuzu



w/m

without margin

marjsız



xin

without interest

faizsiz



chq.

Cheque

Çek



C.A.D.

cash against documents

vesaik mukabili ödeme



C.A.G.

cash against goods

mal mukabili ödeme